Polychord

Pianoatelier

Stemmen - Intoneren - Revisie mechaniek - Restauratie

Verkerning

Hamer, onderhamer en opstoter zijn bewegende onderdelen in het mechaniek. Zij bewegen d.m.v. een scharnier. Dit scharnier wordt “kapsel” genoemd. Een kapsel bestaat uit een as en een glijlager. Die as (+/- 1.25 mm diameter) noemen we de “kern” vandaar het woord “verkerning”. De glijlager noemen we de “voering”. Per bewegend onderdeel zijn er 88 kapsels. Verkernen is m.a.w. een arbeidsintensief proces. Een nieuwe verkerning is noodzakelijk in twee gevallen. Enerzijds wanneer het mechaniek te stroef loopt wegens te veel wrijving tussen de kern en de voering. Anderzijds wanneer de hamerbaan ongecontroleerd verloopt wegens speling op de kern. Idealiter heeft de kern 3 gram weerstand tijdens het draaien in de voering. Tijdens het verkernen (vervangen van de assen of kernen) wordt nagekeken of de voering nog in tact is. Indien nodig wordt ook de voering vervangen. Een correcte verkerning is essentieel en vormt de basis voor elke verdere afregeling die uiteindelijk zal leiden tot een verbetering van de speelaard en de klank.

Zangbodem

De zangbodem is de versterker van de piano. De door de hamer in trilling gebrachte snaar bevat te weinig energie om lucht te verplaatsen. Door het principe van resonantie gaat de zangbodem meetrillen zodat die meer lucht verplaatst en dus versterkt.

Bij restauratie worden de barsten in de zangbodem in v-vorm uitgefreesd. Een spie in dezelfde v-vorm van kwartiersgezaagde spar wordt in de uitsparing gelijmd. Idealiter wordt de zangbodem losgemaakt en worden de ribben vervangen. Dit om de zangbodem zijn optimale bolling te geven zoals die destijds bij de productie werd gevormd.

Kam

De kam is naast de zangbodem het belangrijkste akoestische houten onderdeel van de piano. De taak van de kam bestaat erin de trillingen van de snaren over te brengen op de zangbodem zodat deze laatste zijn rol van versterker ten volle kan spelen. Bovendien worden op de kam de snaarlengtes bepaald d.m.v. stiften. Na decennia ontstaan er scheurtjes ter hoogte van die kamstiften. De stiften zitten dan los in hun schacht en de stembaarheid van het instrument wordt onmogelijk. Wij voorzien de kam van een nieuwe toplaag en nieuwe stiften.

Mechaniek

Eens de verkerning in orde is kan het mechaniek afgeregeld worden : het klavierraam moet aanliggen, de hamers worden op koor gericht en geschuurd, het klavier wordt gelijk gelegd, de lengte van de hamerbaan wordt ingeschroefd, de diepgang van de toetsen en de nadruk worden bepaald, afval geregeld, afknik geregeld, de vangers worden gericht en de toetsen uitgelood.

Stemblok

Is het stemblok gebarsten dan zitten de stempennen te los en houdt het instrument geen stemming. Een nieuw stemblok in gelaagde beuk of esdoorn wordt dan op maat gemaakt en opnieuw geboord zodat de nieuwe stempennen weer grip hebben. Het instrument houdt zo zijn stemming opnieuw enkele decennia.

Stemmen

12e wortel van twee = 1,0594631…